John Summons’ın “Rats” isimli oyununu “Yaşasın dünya fareleri” adıyla dilimize çevirmek ve çocuklarımızla paylaşmak istedik. Oyunumuz, bir okul laboratuarındaki denek farelerin kafesinde geçer. Beyaz fare ailesi hayatları boyunca bu küçük kafeste yaşamışlardır ve –kendilerince- okuldaki öğrenciler ve öğretmenler onlara çok iyi bakmaktadırlar ve bundan da memnundurlar. Ta ki bir gün “Asi Fare” kafese gelene kadar. Asi fare, sert ve fakat özgür, dış dünyadan gelmektedir ve farelerin özgürlüğünü sağlamayı amaç edinmiş bir “organizasyon” tarafından eğitilmiştir.  Oyun boyunca beyaz fareler ailesini, önünde sonunda insanların onları deneylerinde kullanacağı konusunda ikna etmeye çalışır.  Sonunda laboratuar öğretmeni öğrencilerine fareleri kesip içlerini açacaklarını bildirdiğinde, aksi baba fare hariç tüm aile ikna olur ve kaçmaya karar verirler…

Acaba kafesten kaçabilecekler mi? Kaçabilseler bile laboratuar faresi Mırnav’ı nasıl atlatacaklar?  Babayı da kaçmaya ikna edebilecekler mi?

Yazar John Summons, oyun hakkında şunları söylüyor:

“Bir oyun yazmak için oturduğunuzda tuhaf şeyler olabilir. Rats!’ i yazmaya başladığımda oturduğum çatı katının tavan arasına, gürültülü bir şekilde yürüyen ve bana hep bağırarak konuşuyormuş gibi gelen bir fare ailesi taşındı.

Oyun ve tepemdeki fare ailesi, insanlığın diğer canlı türleri ile ilişkileri üzerine fazlasıyla düşünmeme yol açtı.  Bazı türlerle ilişkimiz son derece sert ve zaman zaman da onlarla savaş biçiminde gerçekleşmekte. Farelerden hep tiksiniriz, onları kötüleriz, laboratuarlarda onları inceler ve üzerlerinde deneyler yaparız. Zamanı geldiğinde de farelerin dünya tarihinde intikamlarını bizlerden aldığına tanık oluruz. Tıpkı büyük salgında olduğu gibi.

Bu küçük yaratıklara karşı tüm nefretimize rağmen, biz insanlar farelere özel bir yer de vermişizdir.  (Kalplerimizde olmasa da, beyinlerimizde) Beynimizin nasıl çalıştığını, DNA yapımızı veya belirli dış tepkiler sonucu davranış ve reaksiyonlarımızı incelemeye geldiğinde üzerinde deney yapmak için insanları en iyi temsil eden canlının hangisi olduğunu düşünürüz? Elbetteki Fareler! Tüm hayvanlar arasında bize en çok benzeyen canlının fareler olduğuna karar vermişiz çoktan.

Oyunumu yazarken de yardımıma fareler koştu. Affınıza sığınarak, karşı olduğum bazı insan tavırlarını sergilemek istedim oyunumda, başlangıç için erkek şövanizmi gibi. Ancak oyun yalnızca bununla ilgili değil, insanlar da fareler gibi kafeslere çekilmemiş midir? Değişme korkusuyla… Özgürlük korkusuyla… Kafeslerde tutulan hayvanlar gibi bizler de görünmeyen parmaklıkların arkasındayız ve sosyal, psikolojik, ruhsal ve duygusal olarak daha iyi imkanlara ulaşmak için dışarı adım atamıyoruz bir türlü.

Son olarak, oyunumu adadığım çatı katımdaki farelere teşekkür etmek istiyorum. Bana çok şey öğrettiniz. Yaşasın Dünya Fareleri!

*Yaşasın Dünya Fareleri isimli oyunumuz revize edilerek, önümüzdeki sezonlarda tekrar çocuklarımızla buluşacaktır.

Invalid Displayed Gallery